.

جلوگیری از رسوب در میادین نفتی به فرآیندی گفته می­شود که از تشکیل رسوب و در نتیجه مسدود شدن خطوط لوله ، شیرآلات و پمپ­ های استفاده شده در روند تولید ، فرآوری نفت یا مسدود کردن جریان سیال جلوگیری می­کند.

ممانعت­ کننده­ های رسوب (Scale Inhibitors) گروهی از مواد شیمیایی خاص هستند که برای آرام کردن سرعت رسوب­ گیری یا جلوگیری از آن در سیستم­ های آبی استفاده می­ شوند.

رسوب­ گیری در میادین نفتی (Oilfield Scaling) به ته­ نشینی و تجمع کریستال ­های غیرقابل حل (نمک­ های) مخلوطی از فازهای غیر سازگار محلول­های آبی (incompatible aqueous phases) در سیستم فرآوری نفت گفته می­شود.

رسوب (Scale) یک عبارت رایج در صنعت نفت برای توصیف ذرات جامدی است که در طول زمان ته­ نشین شده و باعث مسدود شدن جریان سیال در لوله­ ها ، شیرها ، پمپ­ ها و غیره می­شوند. این ته ­نشینی باعث کاهش شدید نرخ تولید فرآیند شده و به تجهیزات به شدت آسیب می­رساند.

پدیده ­ی تشکیل رسوب چالش­ بزرگی برای تضمین جریان (Flow Assurance) در صنایع نفت و گاز ایجاد کرده است. از جمله رسوب­هایی که در میدان­های نفتی ایجاد می­شوند، می­توان از کلسیم کربنات (Calcium Carbonate)، سولفیدهای آهن (Iron Sulfides)، سولفات باریوم (Barium Sulfate) و سولفات استرونتیوم (Strontium Sulfate) نام برد. "پکیج­های جلوگیری از رسوب" شامل فرآیندها و روش­هایی برای حل مشکل رسوب­گیری هستند.

مقدمه

سه مشکل رایج ناشی از آب ، که امروزه تبدیل به یکی از دغدغه­ های اصلی شرکت­ های نفتی شده ­اند، خوردگی ، هیدرات­های گاز و رسوب­گیری در سیستم­های تولیدی هستند.

شکل 5 مشکل هیدرات های گاز در خطوط لوله

شکل 6 مشکل رسوب گیری در خطوط لوله

شکل 7 خوردگی در خطوط لوله

 مخازن آب دارای ترکیباتی از مواد معدنی حل نشده که در طول سال­ها ، تحت شرایط ثابت فیزیکی و شیمیایی به تعادل رسیده ­اند هستند. با پمپاژ سیالات از مخازن به سطح زمین ، تغییراتی در دما و ترکیبات شیمیایی آن ایجاد می­شود که سبب برهم خوردن تعادل شیمیایی ماده می­شود. این تغییرات موجب جدا شدن و ته ­نشینی نمک­ های نیمه­ حل­ شده ­­ای می­شوند که در طول زمان در فرآیندهای "حفظ و نگهداری عناصر ضروری در تولید نفت" ایجاد شده ­اند.

شکل 8 رسوب در سیستم های تولیدی نفتی

رسوب­ گیری ممکن است در هر مرحله­ ای از سیستم ­های تولید نفت و گاز (جریان بالادست (upstream)، جریان میانی (midstream) و جریان پایین­ دست (downstream)) اتفاق بیفتد و سبب مسدود شدن دهانه­ های مشبک چاه (Well-bore Perforations)، لوله­ های محافظ (Casing)، خطوط لوله (Piping)، پمپ­ ها (Pumps)، شیرها (Valves) و غیره شود. مشکل شدید ته­ نشینی رسوب­ در سیستم­ های تولیدی روسیه و به خصوص در دریای شمال گزارش شده ­اند.

در آینده و پست های بعدی به بررسی انواع رسوب و دسته بندی آنها و نحوه ی مقابله و جلوگیری از آن خواهیم پرداخت.

نوشته شده توسط : دکتر فرنوش ندومی